درد و رنج از منظر امام علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه با نگاهی به آرای کی یرکگور

منشأ درد و رنج های انسان و شیوه مواجهه و راه درمان آن از موضوعات اساسی بشر در هر دوره ای بوده است. برآورده نشدن انتظارات انسان در روابط چهارگانه او با خود، غیر، هستی و خدا به سبب عامل (عوامل) فردی، اجتماعی، سیاسی، طبیعی و ماورای طبیعی تولید رنج می کند. در نهج البلاغه بزرگترین دردها، کفر، نفاق، غیّ (بیراهه روی) و ضَلال (گمراهی) معرفی شده و از رنج حقیقی انسان دردمند سخن رفته است که ناشی از جداافتادگی او از خالق و کوشش برای لقای اوست. در نهج البلاغه برای کاهش، تحمل و تبدیل رنج ها چهار مقول? دینی مطرح است. به عبارت دیگر، بر مبنای ایمان و براساس سه اصل تقوا (پرواداری) ، زهد (پارسایی)، و احسان؛ مدلی اخلاق گرایانه با ساختار شش وجهی 1ـ بینش ها، 2ـ ارزش ها، 3ـ گرایش ها، 4ـ روش ها، 5ـ کنش ها، 6ـ گویش ها استنباط می شود. چهار مقول? فوق پیوندی جدانشدنی دارند. ایمان در رابط? انسان با خالق، رنج حقیقی انسان را تسکین می دهد و بر روابط دیگر پرتوافکن است، و تقوا در رابط? انسان با خود، زهد در رابط? انسان با هستی و احسان در رابط? انسان با دیگر انسان ها، رنج های حاصل از این روابط را می کاهد. برای بررسی دیدگاهی دیگر نسبت به رنج، به آراء متفکّری مراجعه شده که از بزرگترین عارفان مسیحی است و مهم ترین دغدغه اش بازگوکردن حقیقت ایمان و رنجی است که مومن راستین، پس از ورود به ساحت ایمان باید به دوش کشد. مفهوم رنج در تفکر سورن کی یرکگور ـ پدر اگزیستانسیالیسم (1813 ـ 1855 م) ـ ، از دریچه ایمان و در چارچوب نوعی الهیات مسیحی نگریسته شده است. با تبیین آراء او درباره رنج، علت، ماهیت و شیوه رویارویی با آن، می توان یک بررسی تطبیقی میان دو رهیافت اسلامی و مسیحی به مفهوم رنج را سامان داد و با جمع وجوه مشترک هر دو دیدگاه و افزودن وجوه متعالی برگرفته از تعالیم اسلامی (در نهج البلاغه)، می توان در پروراندن یک الگوی مذهبی جهانشمول برای انسان معاصر سهیم شد. در این تحقیق به روش تحلیل متن، دیدگاه امام علی (علیه السّلام) دربار? رنج ها و شیوه های مواجهه با آن و درمان دردها به طور تفصیلی تبیین شده، و دیدگاه های کی یرکگورِ مسیحی در این باره، با توجه به کتاب «سیرت دردمندان»، به اجمال بررسی شده است.